Wady wzroku i ich korekcja – co oznaczają „plusy”, „minusy” i astygmatyzm?

Jak rozpoznać wadę wzroku i dobrać odpowiednią korekcję?

Większość z nas wie, że soczewki korekcyjne w okularach pomagają w przypadku takich wad wzroku jak krótkowzroczność czy dalekowzroczność. W codziennych rozmowach często słyszymy, że ktoś „nosi minusy” lub „ma plusy”, a czasem także „astygmatyzm”. Co właściwie oznaczają te pojęcia? Jakie są najczęstsze wady wzroku i jak wygląda ich korekcja?

Choć dla wielu osób noszących okulary te kwestie wydają się oczywiste, warto je wyjaśnić w prosty i przystępny sposób — szczególnie dla tych, którzy dopiero rozpoczynają swoją przygodę z korekcją wzroku.

Krótkowzroczność – „minusy” i problemy z widzeniem z daleka

Krótkowzroczność (inaczej: bliskowzroczność) to jedna z najczęściej występujących wad wzroku. Osoby z tą wadą dobrze widzą z bliska, ale mają trudności z wyraźnym widzeniem przedmiotów znajdujących się dalej — na przykład znaków drogowych, tablicy w szkole czy twarzy w oddali.

Rodzaje krótkowzroczności:

• Krótkowzroczność refrakcyjna – długość gałki ocznej jest prawidłowa, ale oko ma zbyt dużą zdolność skupiającą. Często rozwija się w okresie dojrzewania i stabilizuje po 20. roku życia.
• Krótkowzroczność osiowa – związana z wydłużeniem gałki ocznej i rozciąganiem siatkówki, co może prowadzić do poważniejszych powikłań, takich jak odwarstwienie siatkówki.

Korekcja krótkowzroczności:

Wada ta jest korygowana za pomocą soczewki rozpraszającej, czyli tzw. „minusów”. Przykładowe wartości to -1,50; -2,00; -3,25 itd. Im większa liczba po znaku minus, tym silniejsza wada.

Dalekowzroczność – „plusy” i trudności z widzeniem z bliska

Dalekowzroczność, znana również jako nadwzroczność, to wada wzroku polegająca na niewyraźnym widzeniu z bliska. Osoby z nadwzrocznością często mają trudności z czytaniem, pracą przy komputerze czy korzystaniem ze smartfona, podczas gdy widzenie na odległość pozostaje względnie dobre.

Przyczyny i objawy:

Wada ta wynika z nieprawidłowego ogniskowania światła – obraz powstaje za siatkówką, a nie na niej. Objawy mogą nasilać się z wiekiem, szczególnie po 40. roku życia (tzw. prezbiopia).

Korekcja dalekowzroczności:

Stosuje się soczewki skupiające, czyli tzw. „plusy”. Przykładowe wartości to +1,00; +2,50; +3,00 itd. Odpowiednio dobrane okulary lub soczewki kontaktowe pozwalają przywrócić komfort widzenia z bliska.

Astygmatyzm – nieregularna krzywizna rogówki

Astygmatyzm to wada wzroku, w której światło nie ogniskuje się w jednym punkcie, lecz w dwóch, co prowadzi do zniekształcenia obrazu. Najczęściej wynika z nieregularnej krzywizny rogówki lub soczewki oka.

Objawy astygmatyzmu:

• Zamazany lub rozciągnięty obraz
• Trudności z czytaniem drobnego druku
• Mrużenie oczu, przekrzywianie głowy
• Bóle głowy i zmęczenie oczu

Korekcja astygmatyzmu:

Wymaga zastosowania soczewki torycznej, która kompensuje różnice w krzywiźnie rogówki. Astygmatyzm często występuje razem z krótkowzrocznością lub nadwzrocznością, dlatego korekcja może obejmować kombinację różnych parametrów.

Jak odczytywać receptę na okulary?

Na recepcie od optometrysty znajdziesz oznaczenia takie jak:

• Sfera (SPH) – określa moc soczewki w dioptriach, np. -2,00 (krótkowzroczność) lub +2,00 (dalekowzroczność)
• Cylinder (CYL) – dotyczy korekcji astygmatyzmu
• Oś (AXIS) – określa położenie astygmatyzmu w stopniach
• PD (rozstaw źrenic) – ważny przy doborze opraw

Zrozumienie tych oznaczeń pomaga w świadomym wyborze okularów i soczewek oraz ułatwia komunikację z optykiem.

Podsumowanie – jak skutecznie korygować wady wzroku?

Wady wzroku takie jak krótkowzroczność, dalekowzroczność i astygmatyzm są powszechne, ale dzięki nowoczesnym metodom diagnostycznym i odpowiednio dobranym soczewkom można je skutecznie korygować. Kluczem jest regularne badanie wzroku i współpraca z doświadczonym optometrystą.

Jeśli zauważasz u siebie problemy z widzeniem, nie zwlekaj — umów się na wizytę w profesjonalnym gabinecie optometrycznym. Dobrze dobrane okulary to nie tylko lepszy wzrok, ale też większy komfort życia.